Film: "Fanny i Aleksander" (1982) Film ten to swoisty obraz patologii rodzinnej oraz historia wzajemnych rozczarowań, jakie sobie fundują członkowie rodu Ekdahlów poprzez kolejne decyzje mające na celu chronić ich dzieci. Niestety - Fanny i Alexander wcale się nie czują dobrze w towarzystwie zimnego ojczyma, a co więcej - coraz bardziej oddalają się od realnego świata, uciekając w przestrzeń symboli i własnych fantazji aż do spotkania ze starym Żydem i jego dwoma synami, z których jeden nosi imię Kain... I właśnie on pokaże im świat, jakiego nie widzieli nigdy wcześniej. "Fanny och Alexander" urzekają przede wszystkim swoją senną, spokojną atmosferą. Bergman doskonale żongluje charakterami, tylko pozornie nadając im papierowy charakter (jak choćby demoniczny ojczym-biskup Vergerus), po to by finał wybrzmiał mocniej i dosadniej. A finał, choć metaforyczny, uczy nas prostych rzeczy. Jeżeli od kogoś von Trier miałby się uczyć swojego moralizmu a la "Przełamując fale", to chyba całkiem blisko mu do metod Bergmana... choć zdecydowanie tutaj jest bardziej poetycko i magicznie. Zwłaszcza, jeśli ktoś nie zrazi się arcydługą wersją reżyserską trwającą bez mała 5 godzin.

Muzyka: Therion "Theli" (1996) Therion może jakimś wybitnym prekursorem w łączeniu muzyki klasycznej z metalem nie był, ale za to udało im się stworzyć najbardziej kompletne dzieło i najdojrzalsze. "To Mega Therion" zna prawdopodobnie każdy, kto słuchał czegokolwiek metalowego, a ta piosenka to tylko wierzchołek góry lodowej. Genialne aranżacje instrumentalno-chóralne, świetnie zbudowany klimat i lekko orientalizujące wstawki. Właściwie perła, nie album, bo obok pełnych uniesień "Cults of the Shadow" i "In the Desert of Set" mamy też jedną z najsłynniejszych ballad - "The Siren of the Woods". Lektura obowiązkowa.

Gra: "Heroes of Might & Magic III: Restoration of Erathia" (1998) Heroes III było przełomem w historii turowych strategii. Potem już nic nie było takie samo... ani równie dobre. Więcej zamków (frakcji), więcej zaklęć, więcej możliwości taktycznych... wszystkiego więcej, ładniej i dokładniej. Grafika jeszcze nie wywołuje bólu oczu, grywalność wciąż wywołuje syndrom "jeszcze jednej tury", a fabuła - o poszukiwaniu zabitego ojca... Jest po prostu epicko. I to w klimacie dojrzałego Tolkiena, a nie kreskówki dla dzieci. Bardzo dojrzała strategia i bardzo wymagająca, która pozwala jednak odpłacić się setkami godzin doskonałej rozrywki. I, co najważniejsze, tania i wciąż dostępna.

Książka: Olga Tokarczuk "Prawiek i inne czasy" 1996 Zapytajcie pierwszego lepszego studenta o Olgę Tokarczuk - na pytanie o jakąś jej książkę odpowie "Eeee...?". Na pytanie, czy zna "Prawiek i inne czasy" raczej odpowie twierdząco. Polska doczekała się własnego realizmu magicznego na miarę Marqueza. "Prawiek" to powieść-zbiór opowiadań o dość uniwersalnym wydźwięku, tocząca się własnym, leniwym rytmem. I choć autorka do tej pory nie może się pozbyć etykietki "Olgi od Prawieku", to jednak nie jest to obraza, ale komplement. Nie znać tej książki, to nie znać polskiej duszy... Duszy, która nie wyrwała się z okowów romantyzmu, ale zaczęła się uczyć go i rozumieć. Sielsko - przez pierwszą połowę, anielsko - miejscami. Wszędzie - uniwersalnie.

Mateusz Kowalski