Chełmowa Góra, podobnie jak większość świętokrzyskich wzniesień, ma także swoją legendę. Otóż w XIII wieku mieli na niej stanąć broniący kraju przed najazdem Jaćwingów polscy rycerze. A ponieważ liczebnie byli słabsi od wroga, ponakładali swoje szyszaki na czubki młodych modrzewi. Gdy zabłysły w słońcu, Jaćwingowie pomyśleli, że mają do czynienia z dużą siłą i wycofali się. Od tych szyszaków, czyli hełmów pochodzić ma nazwa wzniesienia.

Chełmowa Góra widziana z gołoborza na Świętym Krzyżu także swoim kopulastym kształtem nieco przypomina ochronne nakrycie głowy. Stanowi najdalej wysuniętą na wschód enklawę Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Od Łysicy czy Świętego Krzyża poza wysokością (ma tylko 351 m n.p.m.) różni się także tym, że zamiast jodeł rosną na niej modrzewie. Najpotężniejsze mają prawie 40 m wysokości i pnie o pierśnicy 1,5 m. Najstarsze okazy liczą już sobie ponad 200 lat. Większość modrzewi ma pnie wygięte niczym szable.

Na samym szczycie góry znajduje się kamień z tablicą poświęconą prof. Marianowi Raciborskiemu (1863-1917), wybitnemu przyrodnikowi, który wyodrębnił gatunek modrzewia polskiego. Obelisk ufundowało Polskie Towarzystwo Leśne w setną rocznicę urodzin pochodzącego z Brzóstowej k. Ćmielowa naukowca.

Sam rezerwat Chełmowa Góra nosi imię Józefa Kostyrko (1892-1951), leśnika zasłużonego na niwie ochrony przyrody.

Rosną w nim nie tylko modrzewie, ale także m.in. sosny i okazałe dęby. W ich pniach i na konarach ma gniazda mnóstwo ptaków. Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie ponad 80 gatunków ptactwa. Jest to także jedno z ostatnich w regionie miejsc, gdzie żyją borsuki.

Najstarszy świętokrzyski rezerwat bardzo upodobały też sobie mrówki. W cieniu modrzewi, sosen, dębów, osik czy buków znajduje się kilkaset mrowisk. Niektóre kopczyki te pracowite owady zbudowały sobie tuż przy szlaku turystycznym. Pełno ich wszędzie, na ziemi, na drzewach, błyskawicznie wejdą w każde nowe miejsce. Po powrocie ze spaceru na Chełmową Górę koniecznie trzeba więc wytrzepać ubrania. Paniom jakiś gotowy do pomocy Pan Tadeusz może bardzo się przydać...

Jak tam trafić

Chełmowa Góra położona jest 3 km na północ od Nowej Słupi. Prowadzi na nią czarny szlak turystyczny rozpoczynający się na rynku w Nowej Słupi. Można też dojść tym samym szlakiem od drugiej strony - z Pokrzywianki lub Grzegorzowic.