Wys�ano dnia 17-09-2004 o godz. 16:00:00 przez pala2 325
 Utworzenie geoparku Dolina Kamiennej, który chroniłby, a równocześnie eksponował miejsca ważne dla poznania dziejów Ziemi, proponuje dr Grzegorz Pieńkowski z Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. "Dolina Kamiennej (wraz z dopływami) między obszarem źródłowym tej rzeki a okolicami Bałtowa (Skarbki) stanowi wyjątkowo cenny w skali europejskiej i światowej obszar przyrodniczo-kulturowy. |
Nagromadzone wzdłuż niej obiekty geologiczne, reprezentujące odsłonięcia skał mezozoicznych i czwartorzędowych, zawierają bezcenne obiekty paleontologiczne, mineralogiczne, tektoniczne, które wymagają podjęcia ich pilnej ochrony, dając jednocześnie szanse na wykorzystanie ich niepowtarzalnych walorów edukacyjnych" - tak uzasadnia Pieńkowski potrzebę stworzenia geoparku.
Z przedstawionej przez niego koncepcji wynika, że w geoparku znalazłoby się 14 stanowisk i rezerwatów. Jednym z nich byłoby Rydno w Skarżysku-Kamiennej, gdzie znajdują się jedne z najstarszych znanych kopalń głębinowych na świecie, dwa razy starsze niż kopalnie krzemienia w Krzemionkach. Około 11-10 tysięcy lat temu nasi praprzodkowie wydobywali tam hematyt - minerał o ciemnoczerwonej barwie, który po zmieleniu służył do barwienia ciał i wyprawiania skór. Głębokie na kilka metrów szyby odkrył przed ćwierć wiekiem prof. Romuald Schild, dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Po zbadaniu i udokumentowaniu zostały zasypane. Archeolodzy ciągle prowadzą tam poszukiwania. - Niedawno znaleźliśmy ślady domostwa, w którym wyrabiano krzemienne groty strzał - informuje Jacek Tomaszewski z Muzeum Archeologicznego w Warszawie.
O odkryciach tych wiedzą właściwie tylko naukowcy. Na terenie Rydna, który służy obecnie do wysypywania śmieci, jako dzikie kąpielisko i do eksploatacji piasku, próżno bowiem szukać najmniejszej choćby tablicy informującej, co było w tym miejscu przed tysiącami lat. - Należałoby teren oczyścić i zabezpieczyć, wytyczyć ścieżki edukacyjne. Można by odtworzyć wyrobisko z modelami ówczesnych ludzi i narzędziami, jakich używali. Trzeba pokazać ten świat, który pozostawił tu materialne ślady - uważa dr Pieńkowski.
Na siedzibę geoparku i główne centrum informacyjno-edukacyjne proponuje on Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach, gdzie można m.in. oglądać fragmenty skał z tropami dinozaurów. Ważnymi ośrodkami byłyby również rezerwat archeologiczny Krzemionki z podziemną trasą wiodącą przez kopalnie krzemienia pasiastego oraz Bałtowski Park Jurajski z modelami ponad 30 dinozaurów.
Koncepcję geoparku dr Pieńkowski przedstawił świętokrzyskiemu wojewódzkiemu konserwatorowi przyrody Jarosławowi Pajdakowi. - Przedstawię ją na najbliższym posiedzeniu komisji ochrony przyrody - mówi Pajdak.
Dr Pieńkowski liczy, że pieniądze na powstanie geoparku przekaże Narodowy i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska. Istnieje też możliwość ubiegania się o środki unijne.
Co do geoparku
Stanowiska i rezerwaty, które mają stanowić sieć geoparku Dolina Kamiennej:
1. Skałki Piekło pod Niekłaniem - triasowe i dolnojurajskie skały o osobliwych kształtach powstałych wskutek wietrzenia;
2. Sołtyków - odsłonięcia skał dolnojurajskich z okazami mineralogicznymi, m.in. rzadkiej odmiany węgla - gagatu, najstarsze znane ślady życia stadnego dinozaurów oraz tropy allozauroida, największego drapieżnika, jaki żył na ziemiach polskich;
3. Baranów - wzgórze Kopulak z ciekawymi tropami gadów;
4. Rydno - kopalnie hematytu sprzed 11-10 tys. lat i ślady ówczesnego osadnictwa;
5. Starachowice - Muzeum Przyrody i Techniki, ponadto wychodnie skalne na terenie miasta;
6. Błaziny k. Iłży - tropy dinozaurów na terenie kamieniołomu wapienia;
7. Skałki pod Adamowem - malownicze wychodnie dolnojurajskich piaskowców,
8. Krynki - dawne kamieniołomy piaskowca, który posłużył m.in. do budowy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie,
9. Wióry - ściany skalne nad budowanym zalewem, w których odkryto liczne tropy gadów i płazów z wczesnego triasu;
10. Szwarszowice - malownicze wÄ…wozy lessowe i piecowiska z okresu rzymskiego;
11. Gromadzice
12. Podole - tropy dinozaurów w dawnych kamieniołomach i wychodniach skalnych, w których można także zobaczyć ślady roślin i genezę powstawania pokładów węgla;
13. Krzemionki - rezerwat archeologiczny z podziemnÄ… trasÄ… przez kopalnie krzemienia pasiastego, rekonstrukcja wioski neolitycznej,
14. Bałtów i okolice - Bałtowski Park Jurajski, tropy dinozaurów, odsłonięcia skał jurajskich ze skamieniałościami organizmów morskich.
Z przedstawionej przez niego koncepcji wynika, że w geoparku znalazłoby się 14 stanowisk i rezerwatów. Jednym z nich byłoby Rydno w Skarżysku-Kamiennej, gdzie znajdują się jedne z najstarszych znanych kopalń głębinowych na świecie, dwa razy starsze niż kopalnie krzemienia w Krzemionkach. Około 11-10 tysięcy lat temu nasi praprzodkowie wydobywali tam hematyt - minerał o ciemnoczerwonej barwie, który po zmieleniu służył do barwienia ciał i wyprawiania skór. Głębokie na kilka metrów szyby odkrył przed ćwierć wiekiem prof. Romuald Schild, dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Po zbadaniu i udokumentowaniu zostały zasypane. Archeolodzy ciągle prowadzą tam poszukiwania. - Niedawno znaleźliśmy ślady domostwa, w którym wyrabiano krzemienne groty strzał - informuje Jacek Tomaszewski z Muzeum Archeologicznego w Warszawie.
O odkryciach tych wiedzą właściwie tylko naukowcy. Na terenie Rydna, który służy obecnie do wysypywania śmieci, jako dzikie kąpielisko i do eksploatacji piasku, próżno bowiem szukać najmniejszej choćby tablicy informującej, co było w tym miejscu przed tysiącami lat. - Należałoby teren oczyścić i zabezpieczyć, wytyczyć ścieżki edukacyjne. Można by odtworzyć wyrobisko z modelami ówczesnych ludzi i narzędziami, jakich używali. Trzeba pokazać ten świat, który pozostawił tu materialne ślady - uważa dr Pieńkowski.
Na siedzibę geoparku i główne centrum informacyjno-edukacyjne proponuje on Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach, gdzie można m.in. oglądać fragmenty skał z tropami dinozaurów. Ważnymi ośrodkami byłyby również rezerwat archeologiczny Krzemionki z podziemną trasą wiodącą przez kopalnie krzemienia pasiastego oraz Bałtowski Park Jurajski z modelami ponad 30 dinozaurów.
Koncepcję geoparku dr Pieńkowski przedstawił świętokrzyskiemu wojewódzkiemu konserwatorowi przyrody Jarosławowi Pajdakowi. - Przedstawię ją na najbliższym posiedzeniu komisji ochrony przyrody - mówi Pajdak.
Dr Pieńkowski liczy, że pieniądze na powstanie geoparku przekaże Narodowy i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska. Istnieje też możliwość ubiegania się o środki unijne.
Co do geoparku
Stanowiska i rezerwaty, które mają stanowić sieć geoparku Dolina Kamiennej:
1. Skałki Piekło pod Niekłaniem - triasowe i dolnojurajskie skały o osobliwych kształtach powstałych wskutek wietrzenia;
2. Sołtyków - odsłonięcia skał dolnojurajskich z okazami mineralogicznymi, m.in. rzadkiej odmiany węgla - gagatu, najstarsze znane ślady życia stadnego dinozaurów oraz tropy allozauroida, największego drapieżnika, jaki żył na ziemiach polskich;
3. Baranów - wzgórze Kopulak z ciekawymi tropami gadów;
4. Rydno - kopalnie hematytu sprzed 11-10 tys. lat i ślady ówczesnego osadnictwa;
5. Starachowice - Muzeum Przyrody i Techniki, ponadto wychodnie skalne na terenie miasta;
6. Błaziny k. Iłży - tropy dinozaurów na terenie kamieniołomu wapienia;
7. Skałki pod Adamowem - malownicze wychodnie dolnojurajskich piaskowców,
8. Krynki - dawne kamieniołomy piaskowca, który posłużył m.in. do budowy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie,
9. Wióry - ściany skalne nad budowanym zalewem, w których odkryto liczne tropy gadów i płazów z wczesnego triasu;
10. Szwarszowice - malownicze wÄ…wozy lessowe i piecowiska z okresu rzymskiego;
11. Gromadzice
12. Podole - tropy dinozaurów w dawnych kamieniołomach i wychodniach skalnych, w których można także zobaczyć ślady roślin i genezę powstawania pokładów węgla;
13. Krzemionki - rezerwat archeologiczny z podziemnÄ… trasÄ… przez kopalnie krzemienia pasiastego, rekonstrukcja wioski neolitycznej,
14. Bałtów i okolice - Bałtowski Park Jurajski, tropy dinozaurów, odsłonięcia skał jurajskich ze skamieniałościami organizmów morskich.
Janusz Kędracki Gazeta Wyborcza
| Komentarze |