Teren po kopalni glin ceramicznych wykorzystywanych do wyrobu cegły stanowi prawdziwy raj dla geologów i paleontologów. W 1991 roku odkryty tam został doskonale zachowany trop allozauroida, największego drapieżnika, jaki kiedykolwiek żył na ziemiach polskich. Stanowi teraz jeden z najcenniejszych eksponatów Muzeum Geologicznego w Warszawie. Do Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach trafiły natomiast tropy dilofozaura, który prawdopodobnie usiłował pływać w znajdującej się tam rzece lub jeziorze.

Na miejscu, pod drewnianą wiatą, zobaczyć można jeszcze cenniejsze znalezisko. - Najstarszy na świecie zapis stadnego życia dinozaurów - podkreśla Gerard Gierliński z Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. To on w 1998 roku odkrył tropy pozostawione przez stado zauropodów i dilofozaurów. Na powierzchni około dwustu metrów kwadratowych znajduje się, jak wylicza dr Gierliński, 15 śladów dużych zauropodów, prawdopodobnie wulkanodonów. Obok widnieją cztery ścieżki wydeptane przez małe - 35 tropów. I na dodatek sześć śladów trójpalczastych stóp dilofozaurów, które mogły zaatakować w tym miejscu roślinożerne zauropody.

Ślady są wklęsłe i wypukłe. Okiem laika tylko niewielką część można rozpoznać. Gierliński podkreśla, że aby stały się wyraźniejsze, niezbędna jest konserwacja. Ta przeprowadzona przed kilku laty nie zdała egzaminu. Na nową potrzeba około 10 tys. zł, ale na razie nie ma pieniędzy.

Przy wiacie z tropami, miejscu mogącym stać się jedną z największych atrakcji naszego regionu, nie ma też żadnej tablicy informującej o tym, co tu się znajduje. Pozostał po niej tylko drewniany słupek.

Nie ma też żadnej wskazówki, jak tam trafić. A wybrać się warto. Nie tylko dla tropów dinozaurów. Niezwykłe jest także otoczenie terenu. Woda wyrzeźbiła tam iście księżycowy krajobraz, z malowniczymi wydmami, kanałami i jeziorkami. Całość, ponad 13 hektarów, stanowi rezerwat przyrody nieożywionej Gagaty Sołtykowskie. Prócz tropów ochroną objęte są odsłonięcia dolnojurajskich iłów i mułków z wkładkami piaskowców. Nazwa rezerwatu pochodzi od występujących tam gagatów, nazywanej czarnym bursztynem odmianie węgla brunatnego o smolistoczarnej barwie.



Jak tam trafić

Około 200 metrów przed tablicą z napisem "Odrowąż" przy drodze 42 Skarżysko-Końskie należy skręcić w leśną drogę przeciwpożarową (zakaz wjazdu dla samochodów). Po około 15-20 minutach marszu (cały czas trzymamy się drogi z nawierzchnią szutrową) skręcamy w lewo, by po kilkuset metrach dotrzeć na miejsce. Znakiem rozpoznawczym tej ostatniej dróżki jest stojący przy niej drewniany słupek, na którym pewnie kiedyś była tabliczka informacyjna.