Pod lupą służb specjalnych znaleźli się oprócz Kuby Wojewódzkiego także Kora, Tomasz Stańko i Stanisław Sojka. Muzycy, którzy dotąd nie ukrywali swojej sympatii dla konopi indyjskich, a których wsypać miał skruszony diler. O czym szeroko rozpisywały się gazety, o tym artyści nie chcą dziś mówić. Zamilkł nawet Kuba Wojewódzki - bo tak poradził mu prawnik.
- Wcale się temu nie dziwię - wyjaśnia znany muzyk, oczywiście proszący o anonimowość. - To jedyny sposób na obronę w dzisiejszych czasach. Tak łatwo przecież dziś kogoś wrobić, podrzucić mu woreczek z jakimś proszkiem, potem oskarżyć i wsadzić do pudła.

Artyści mają niewielu sprzymierzeńców. W obronie ciemiężonych kolegów wystąpił niedawno Maciek Maleńczuk, który także nie ukrywa, że do trawy ma słabość i mieć ją będzie niezależnie od pięknych lub brzydkich okoliczności. Za tym, by nie karać palaczy marihuany, opowiada się głośno były minister zdrowia Marek Balicki, za złagodzeniem przepisów optuje również Janusz Sierosławski z Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii, autor wielu badań dotyczących środków odurzających.

Argumenty fachowców są proste: istniejące dziś surowe prawo nie przynosi żadnych pozytywnych efektów. Narkotyki są dziś w Polsce powszechne i takie pozostaną, dopóki państwo, zamiast karać użytkowników, nie zacznie im w systemowy sposób pomagać w rzuceniu nałogu.
- A byłoby najlepiej, gdyby po prostu władza zostawiła nas w spokoju. Może i my jesteśmy od czasu do czasu na lekkim haju, ale to władza
- a takie można odnieść wrażenie, gdy obserwuje się jej działania - zachowuje się, jakby cały czas była co najmniej na heroinie - mówi Tomasz, student filozofii z Krakowa, który 12 maja przyjechał do Warszawy, by wziąć udział w Marszu Miliona Bluntów, czyli w wielkim zlocie miłośników marihuany. Na zlocie pojawiło się także wielu polskich muzyków, palaczy trawy.

Zemsta małych ludzi

W obronie palących muzyków stanęła opozycja, w tym także politycy, którzy nigdy "maryśki" nie zapalili.
- To, co robi ABW, to generalnie zemsta małych ludzi na niezależnych środowiskach za to, że te środowiska nie rozumieją i nie kochają "wielkich" idei dwu małych ludzi - zauważa Janusz Palikot, znany z kontrowersyjnych wypowiedzi i akcji poseł PO. Jednak w obronie artystów - ale też z postulatem zalegalizowania marihuany - wystąpili przede wszystkim posłowie SLD: Joanna Senyszyn, Ryszard Kalisz i Piotr Gadzinowski.
Ten ostatni przyznaje, że chętnie spróbowałby marihuany, gdyby produkowali ją w czopkach. - Mam wiecznie zatkany nos, gdybym cokolwiek zapalił, udusiłbym się
- przekonuje. Choć osobiście preferuje alkohol, nie jest pewny, czy napoje wyskokowe nie są bardziej niebezpieczne od zakazanych ziół. Zdaniem posła równie niebezpieczne jest to, że pod płaszczykiem walki z narkomanią służby specjalne mogą bez ceregieli szantażować nie tylko artystów, ale w ogóle ludzi z tak zwanego świecznika: to prosty, ale skuteczny sposób, by poszerzyć sobie grono tajnych współpracowników.
Gadzinowski nie może być pewien, czy narkotyki są groźne, czy nie, bo ich nie próbował. - W przeciwieństwie do innych posłów, zwłaszcza tych z młodszego pokolenia - zaznacza.

Próbowałam zagadnąć o marihuanę młodsze pokolenie posłów lewicowych i prawicowych. Większość z nich w ogóle nie chciała wypowiadać się w tej sprawie. - O matko, myślałem, że chodzi o coś poważniejszego - wzdycha Tomasz Garbowski, 26-letni poseł SLD. Obiecuje, że zastanowi się nad tym, co właściwie powinien powiedzieć, i zaraz do mnie oddzwoni. Nie oddzwania.
Tematu nie unika Grzegorz Napieralski, sekretarz generalny SLD, który przyznaje się, że ze smakiem i zapachem marihuany bliżej poznał się podczas pobytu w Holandii. - Stało się to w holenderskim coffee shopie - tłumaczy. - Okazało się to jednak dla mnie niezbyt interesujące, nie miałem jakichś szczególnie fantastycznych odczuć. Wolę wypić kieliszek wódki. Bardziej interesujące było to, że wokół mnie siedzieli ludzie z pierwszych stron holenderskich gazet. Politycy, biznesmeni, artyści.

Lekarz musi donieść

Artur Radosz nie jest artystą, lecz informatykiem. Jak też członkiem Europejskiej Koalicji dla Racjonalnych i Efektywnych Polityk Narkotykowych. Ta platforma ponad 150 stowarzyszeń obywatelskich z całej Europy od dawna lobbuje na Starym Kontynencie za zmianami w prawie antynarkotykowym.

Sam Radosz po ośmiu latach palenia marihuany i czterech latach publicznego przyznawania się do umiłowania zakazanej czynności w sierpniu ubiegłego roku został złapany przez policję na gorącym uczynku palenia. Wkrótce potem na swojej stronie internetowej ze szczegółami opisał, jak w kajdankach trafił na policyjną izbę zatrzymań, z której wyszedł następnego dnia. O mały włos nie został aresztowany, bo na pytanie funkcjonariuszy: "Skąd to masz?", odpowiedział: "Wyczarowałem". Radosz dodaje, że i tak miał sporo szczęścia, bo wielu ludzi złapanych ze skrętem z konopi indyjskich przetrzymywanych jest w polskich aresztach tygodniami za to, że nie chcą ujawnić źródła zakupu narkotyku. On sam niczego nie musiał ujawniać, bo akurat policjanci mu odpuścili.

- Branie narkotyków nie jest niczym dobrym. Jednak wsadzanie do więzienia ich użytkowników sprawia, że ludzie, którzy dotąd nie mieli żadnego konfliktu z prawem, zostają naznaczeni, wyrzuceni poza nawias społeczny - mówi Grzegorz Wodowski, szef poradni Monaru w Krakowie. - Bardzo często przynosi to skutki przeciwne do zamierzonych. Z dzieciaków, które często z głupiej ciekawości chciały zobaczyć, jak to jest być "na haju", stają się nagle groźnymi przestępcami. Dla stróżów prawa, dla szkoły, czasem także dla rodziny zaczynają być "trędowaci". Bardzo często dochodzą wówczas do wniosku, że mają już tylko jednego sprzymierzeńca - narkotyk.

Jeszcze siedem lat temu posiadanie małej ilości narkotyków nie było w Polsce karane. Podobnie jak w wielu innych krajach europejskich. Jednak w 2001 roku, jeszcze za czasów AWS, zaostrzono przepisy. Dziś można trafić do więzienia nawet za jednego jointa.
- Co ciekawe jednak, dostępność do narkotyków wcale się w Polsce nie zmniejszyła - zauważa profesor Krzysztof Krajewski, ekspert od prawa narkotykowego z Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jak wynika z badań prowadzonych w Polsce przez Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, narkotyki w ocenie badanych uczniów stały się w Polsce pomiędzy rokiem 1999 a 2004 łatwiej dostępne niż w latach 90. - Dlatego też w Europie coraz częściej odchodzi się od karania użytkowników narkotyków - wyjaśnia prawnik. - Proponuje im się za to różne formy terapii i pomocy. W Polsce, niestety, na terapię decyduje się coraz mniej osób. Dlaczego? Ze strachu. Najmocniej problem dotyka ciężarne narkomanki, które z obawy przed kłopotami unikają kontaktów ze służbą zdrowia, a mogłyby dzięki odpowiedniej terapii urodzić zupełnie zdrowe dzieci. Co ważne, w Polsce, nawet obecne prawo umożliwia leczenie zamiast karania, ale ani prokuratury, ani sądy nie są skore do korzystania z tych przepisów.
- Niestety, polscy prokuratorzy i sędziowie na słowo "narkotyk" wciąż reagują histerycznie - dodaje profesor. - I nie dostrzegają, że narkomani to osoby chore, wymagające przede wszystkim leczenia i pomocy, a nie represji.
- Mamy już do czynienia z wielką publiczną narkofobią - dodaje Grzegorz Wodowski.
Jej doskonałym przejawem jest niedawna propozycja Ligi Polskich Rodzin, by zakazać w Polsce sprzedaży gadżetów ozdobionych liśćmi konopi indyjskich. Gadżetów, nie ma co ukrywać, równie popularnych wśród polskiej młodzieży jak same liście.

Promowany przez SLD projekt liberalizacji dzisiejszej ustawy antynarkotykowej jest jeszcze w powijakach. Ale już wzbudza emocje, zwłaszcza wśród polityków rządzącej prawicy. Dlatego zapewne nie trafi pod obrady obecnego Sejmu. Bo gdyby trafił, chwilę później już leżałby w śmietniku.