Na początku kwietnia Komitet na rzecz Rozwoju Nauk w Polsce złożył na ręce premiera petycję, w której prosił o nielikwidowanie od przyszłego roku 50-proc. odpisu na koszty uzyskania przychodu dla twórców. Z propozycją takiej zmiany wystąpiła w marcu wicepremier i minister finansów Zyta Gilowska.

SkÄ…d te koszty

Koszty to, najogólniej rzecz biorąc, wydatki, jakie musimy ponieść, żeby zarobić jakieś pieniądze, np. to, co wydajemy na dojazd do pracy. Odlicza się je od przychodu, nie podlegają więc opodatkowaniu. Im są wyższe, tym niższy podatek. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyróżnia kilka kategorii kosztów. I tak np. osoby pracujące na etatach mają prawo do odliczenia pewnej określonej kwoty kosztów - w tym roku jest to nieco ponad 1200 zł. Jeśli dojeżdżają do pracy z innej miejscowości albo pracują na więcej niż jednym etacie, to ich koszty będą nieco wyższe - wyniosą odpowiednio ponad 1500 lub przeszło 1800 zł.

Jeszcze wyższe koszty przysługują twórcom. Od przychodów uzyskanych w ramach tzw. praw autorskich mają oni prawo odliczyć 50-proc. koszty. Jeśli zatem taki przychód to 100 zł, to koszty wynoszą 50 zł. Ta kwota zostaje wyłączona spod opodatkowania. Pod podatek podpada więc tylko pozostałe 50 zł. Ministerstwo Finansów chce, żeby twórcy rozliczali się z fiskusem tak jak inni pracownicy zatrudnieni na etatach. Tłumaczy, że utrzymywanie 50-proc. kosztów jest nieuzasadnionym przywilejem.

Petycja w Internecie

Innego zdania są naukowcy. Twierdzą, że w wyniku tej decyzji stracą od przyszłego roku średnio jedną miesięczną pensję. Ich list do premiera znajduje się na stronie http://krnp.ipipan.waw.pl /. W czwartek (11 maja 2006 r.) widniało pod nim ponad 14 tys. podpisów. Pod koniec kwietnia przedstawiciele Komitetu przekazali szefowi rządu listę zawierającą pierwszych 9 tys. nazwisk, tydzień później dostarczono kolejne 3 tys. Każdego dnia pod petycją dopisuje się kilkaset kolejnych osób.

Skąd tak masowe uczestnictwo w inicjatywie? Autorzy petycji wyjaśniają: "Przy bardzo niskich nakładach na naukę wiele kosztów, w tym zakupy niezbędnej literatury, komputera, drukarki itd., często musimy pokrywać sami. Tak drastyczne zwiększenie podatków uderza bardzo mocno w naukę polską, grozi jeszcze szybszym odpływem kadr, zwłaszcza młodych (...). Przypominamy, że młodemu asystentowi oferujemy uposażenie bliskie minimum socjalnemu. W tej sytuacji tak dotkliwe obniżenie wynagrodzeń budzić musi nasz gorący sprzeciw. Prosimy o wycofanie się z tego niefortunnego pomysłu!".

Odpowiedź od premiera przyszła 9 maja. Czytamy w niej: "Projekt ustawy, który miałaby wejść w życie od 1 stycznia 2007 r., zakładający likwidację 50 proc. odpisu na koszty uzyskania przychodów dla twórców nie ma na celu dyskryminacji środowiska naukowego, a jedynie ujednolicenie systemu podatkowego". W dalszej części listu Kazimierz Marcinkiewicz zwraca się do naukowców: "Staję przed niezwykle trudnym dylematem sprawiedliwego podziału publicznych środków i zrównania szans i praw podatników. W sytuacji kiedy nie można spełnić wszystkich oczekiwań, zmuszony jestem dokonać trudnego i bolesnego wyboru. (...). Jestem przekonany, że mogę liczyć na pomoc, wyrozumiałość i dobrą wolę Waszego środowiska".

Komitet nie składa broni i nadal zachęca naukowców do podpisywania petycji. Likwidacja ulgi dotyczy nie tylko naukowców, ale też dziennikarzy i innych twórców. Na stronie http://www.bialo-czerwona.pl/ znajduje się inna petycja podpisana już przez ponad 16 tys. ludzi kultury, m.in. muzyków, aktorów, tłumaczy, architektów, animatorów kultury.