Historia ptaszków stryszawskich

Drewniane rajskie ptaszki są produkowane od 1890 roku. Nie byłoby ich, gdyby nie pewien album z kolorowymi ptakami, podarowany przez pustelnika. Książkę otrzymał mieszkaniec Stryszawy, Teofil Mentel, i na podstawie ilustracji zaczął rzeźbić drewniane ptaszki, najczęściej pliszki, kraski, dzięcioły, jastrzębie oraz papugi. Swoją pasją zaraził całą wieś. Rzeźbienie było zajęciem dochodowym: przyjeżdżający handlarze bardzo często kupowali ptaszki od ich twórców. Pierwsze ptaszki wykonywane były z surowego drewna (sosna, lipa) i malowane jaskrawymi farbami roślinnymi, po II wojnie światowej zastąpiono je stopniowo olejnymi, a w latach 80 wprowadzono akrylowe. Były znacznie piękniejsze i bardziej kolorowe od ptaszków występujących w naturze, dlatego w Stryszawie nazywano je rajskimi.

Pojedyncze ptaszki, a nawet całe ptasie rodzinki były początkowo głównie kolorowymi, nieskomplikowanymi zabawkami dla małych dzieci. Stopniowo stały się elementem dekoracyjnym stryszawskich domów: drewniane ptaszki wieszano na choinkach, ozdabiano nimi sufity. Z czasem zaczęły spełniać także funkcje magiczne. Traktowane jako talizmany mają zapewnić ich posiadaczom szczęście i dostatek. Dlatego od wielu lat obdarowuje się nimi nowożeńców, stroi w ptaszki sale weselne, nowo zamieszkałe domy, a nawet dodaje się je do bukietów ślubnych.

Ptaszki są nadal produkowane, ale już nie na zbyt wielką skalę. Aby wspaniałe rzemiosło nie poszło w zapomnienie, w Stryszawie powstały "Warsztaty Twórcze", gdzie pod okiem instruktorów dzieci i młodzież uczą się wytwarzania prostych ale jakże urzekających zabawek.