Wys�ano dnia 29-03-2012 o godz. 15:03:52 przez rafa 9550
Kuchnia regionalna to istotny element tradycji i kultury, a także ważny wyróżnik tożsamoÅ›ci regionu. Nasza Å›wiÄ™tokrzyska kuchnia byÅ‚a prosta, bo biedna. PodstawÄ… byÅ‚y ziemniaki, kapusta, kasze i mleko. Dania codzienne różniÅ‚y siÄ™ od odÅ›wiÄ™tnych tylko okrasÄ… zrobionÄ… najczęściej ze sÅ‚oniny, rzadziej z boczku. Najbardziej popularna na Kielecczyźnie byÅ‚a i jest zupa nazywana zalewajkÄ…. Ugotowane, pokrojone w kostkÄ™ ziemniaki, z których nie odlewaÅ‚o siÄ™ wody, zalewano żurem. Codziennymi potrawami w regionie Å›wiÄ™tokrzyskim byÅ‚y też: parzybroda, garus, goÅ‚y, zmiocarz, kućmok, kugiel, pasternocek, pokrzywianka, kasioki. |
 |
Te nazwy zapewne nic Wam nie mówiÄ…, albo nawet jeÅ›li sÅ‚yszeliÅ›cie, to nie wiadomo „z czym siÄ™ to je”. I na pytanie, gdzie można ich posmakować, odpowiedź jest trudna. W naszych domach goÅ›ci tylko ewentualnie zalewajka. PozostaÅ‚ych można czasami skosztować na festynach, gdzie panie z kóÅ‚ gospodyÅ„ wiejskich przygotowujÄ… je dla goÅ›ci, a czasem podawane sÄ… jako atrakcja w gospodarstwie agroturystycznym. Warto zatem zadbać, aby te potrawy nie odeszÅ‚y w zapomnienie. SprzyjajÄ… temu publikacje zwiÄ…zane z kuchniÄ… regionalnÄ…, coraz częściej ogÅ‚aszane przez wÅ‚odarzy naszego regionu konkursy kulinarne, a także „moda” na kuchniÄ™ regionalnÄ…. Jeżeli zatem zaciekawiÅ‚y Was, drodzy Czytelnicy, nazwy tych potraw, to bÄ™dziecie mieć okazjÄ™, aby je przygotować i ich zasmakować. Na Å‚amach kolejnych numerów Wici.info przedstawiÄ™ kilka przepisów. ZrobiÅ‚am wywiad Å›rodowiskowy: przepytaÅ‚am kobiety, które pamiÄ™tajÄ… te potrawy. Później sama je przygotowaÅ‚am i sfotografowaÅ‚am. ZaskakujÄ…ca jest prostota ich wykonania i smaki, które zaskakujÄ… tym bardziej.
Dziś część pierwsza: zalewajka i zmiocarz.
Zalewajka świętokrzyska
Historia zalewajki wiąże siÄ™ z ziemiÄ… Å‚ódzkÄ…, jak donoszÄ… pierwsze pisane wzmianki z XIX wieku. Jednakże najbardziej popularna byÅ‚a na Kielecczyźnie, skÄ…d za sprawÄ… migracji ludnoÅ›ci powÄ™drowaÅ‚a w inne regiony Polski. W biednych czasach powojennych gospodynie gotowaÅ‚y jÄ… już z samego rana, aby nakarmić mężów idÄ…cych w pole. Bo to jest zupa prosta w przygotowaniu, tania, a jednoczeÅ›nie syta. Obecnie goÅ›ci na stoÅ‚ach wielu regionów, choć w każdym nieco siÄ™ różni.
Składniki:
4 duże ziemniaki
szklanka żuru
2–3 liÅ›cie laurowe
kilka ziaren ziela angielskiego
2 ząbki zmiażdżonego czosnku
kawałek słoniny lub wędzonego boczku
1 posiekana cebula
Wykonanie:
Ziemniaki obieramy i kroimy w kostkÄ™ a nastÄ™pnie gotujemy w osolonej wodzie (okoÅ‚o 1,5 litra) z dodatkiem liÅ›cia i ziela. W tym czasie kroimy sÅ‚oninÄ™ lub boczek w drobnÄ… kostkÄ™ i wysmażamy na patelni. Dodajemy cebulÄ™ i na maÅ‚ym ogniu doprowadzamy wszystko do zarumienienia. Gdy ziemniaki bÄ™dÄ… miÄ™kkie, wlewamy zakwas i gotujemy na maÅ‚ym ogniu przez 2–3 minuty. Dodajemy okrasÄ™, czosnek i ponownie zagotowujemy, doprawiamy do smaku solÄ… i pieprzem – gotowe.
IstotÄ… zalewajki jest dobry żur, który albo robimy sami w domu, albo kupujemy gotowy w butelce, ale oczywiÅ›cie sprawdzony – najlepiej w zaprzyjaźnionym warzywniaku na osiedlu. Można dla zÅ‚agodzenia dość kwaÅ›nego smaku zabielić jÄ… Å›mietanÄ…, aczkolwiek wÅ‚aÅ›nie ten kwaÅ›ny smak jest dla wielu najwiÄ™kszym atutem zalewajki.
Zmiocarz
Pochodzenie tej potrawy jest maÅ‚o znane. Zmiocarz nazywany jest też pasztetem z ziemniaków, bo ziemniaki sÄ… podstawowym produktem, a sposób podobny do przygotowania pasztetu. Zapewne bieda Å›wiÄ™tokrzyskich wsi byÅ‚a powodem powstania takiej odmiany pasztetu. Bo wiedzieć trzeba, że potrawy miÄ™sne goÅ›ciÅ‚y na wiejskich stoÅ‚ach tylko od wielkiego Å›wiÄ™ta.
Składniki:
2 kg ziemniaków
2 cebule
2 łyżki mąki ziemniaczanej
2 łyżki mąki pszennej
sól, pieprz
2 jajka
tłuszcz (olej albo smalec)
Wykonanie:
Ziemniaki obrać, umyć i zetrzeć na tarce, tak jak na placki ziemniaczane. Starte ziemniaki przeÅ‚ożyć na sitko i dobrze odcisnąć z nadmiaru wody. NastÄ™pnie dodać sól, pieprz, pokrojonÄ… w maÅ‚Ä… kosteczkÄ™ cebulÄ™, wbić jajka i wszystko razem dokÅ‚adnie wymieszać. PrzygotowanÄ… brytfankÄ™ posmarować tÅ‚uszczem, wÅ‚ożyć do rozgrzanego do okoÅ‚o 200 stopni piekarnika i piec okoÅ‚o 2 godziny. Porcja mieÅ›ci siÄ™ doskonale w keksówce, czyli blaszce prostokÄ…tnej o dÅ‚ugoÅ›ci 25 cm. Podajemy na gorÄ…co z chlebem lub kaszÄ…, a w wersji bogatszej polany sosem grzybowym lub miÄ™snym.
I te dwa dania stanowiÄ… już peÅ‚ny, tradycyjny obiad rodem z Å›wiÄ™tokrzyskiej wsi. Smaczny, bo domowy, tani, bo z podstawowych produktów a równoczeÅ›nie odmienny od wspóÅ‚czesnych, czÄ™sto wymyÅ›lnych daÅ„. Może to być również doskonaÅ‚y pomysÅ‚ dla wegetarian. Warto zatem wrócić do dawnych pomysÅ‚ów i je wykorzystać w naszej kuchni, gdzie zbyt czÄ™sto zaczyna goÅ›cić przemysÅ‚owa i niezdrowa żywność.
Dziś część pierwsza: zalewajka i zmiocarz.
Zalewajka świętokrzyska
Historia zalewajki wiąże siÄ™ z ziemiÄ… Å‚ódzkÄ…, jak donoszÄ… pierwsze pisane wzmianki z XIX wieku. Jednakże najbardziej popularna byÅ‚a na Kielecczyźnie, skÄ…d za sprawÄ… migracji ludnoÅ›ci powÄ™drowaÅ‚a w inne regiony Polski. W biednych czasach powojennych gospodynie gotowaÅ‚y jÄ… już z samego rana, aby nakarmić mężów idÄ…cych w pole. Bo to jest zupa prosta w przygotowaniu, tania, a jednoczeÅ›nie syta. Obecnie goÅ›ci na stoÅ‚ach wielu regionów, choć w każdym nieco siÄ™ różni.
Składniki:
4 duże ziemniaki
szklanka żuru
2–3 liÅ›cie laurowe
kilka ziaren ziela angielskiego
2 ząbki zmiażdżonego czosnku
kawałek słoniny lub wędzonego boczku
1 posiekana cebula
Wykonanie:
Ziemniaki obieramy i kroimy w kostkÄ™ a nastÄ™pnie gotujemy w osolonej wodzie (okoÅ‚o 1,5 litra) z dodatkiem liÅ›cia i ziela. W tym czasie kroimy sÅ‚oninÄ™ lub boczek w drobnÄ… kostkÄ™ i wysmażamy na patelni. Dodajemy cebulÄ™ i na maÅ‚ym ogniu doprowadzamy wszystko do zarumienienia. Gdy ziemniaki bÄ™dÄ… miÄ™kkie, wlewamy zakwas i gotujemy na maÅ‚ym ogniu przez 2–3 minuty. Dodajemy okrasÄ™, czosnek i ponownie zagotowujemy, doprawiamy do smaku solÄ… i pieprzem – gotowe.
IstotÄ… zalewajki jest dobry żur, który albo robimy sami w domu, albo kupujemy gotowy w butelce, ale oczywiÅ›cie sprawdzony – najlepiej w zaprzyjaźnionym warzywniaku na osiedlu. Można dla zÅ‚agodzenia dość kwaÅ›nego smaku zabielić jÄ… Å›mietanÄ…, aczkolwiek wÅ‚aÅ›nie ten kwaÅ›ny smak jest dla wielu najwiÄ™kszym atutem zalewajki.
Zmiocarz
Pochodzenie tej potrawy jest maÅ‚o znane. Zmiocarz nazywany jest też pasztetem z ziemniaków, bo ziemniaki sÄ… podstawowym produktem, a sposób podobny do przygotowania pasztetu. Zapewne bieda Å›wiÄ™tokrzyskich wsi byÅ‚a powodem powstania takiej odmiany pasztetu. Bo wiedzieć trzeba, że potrawy miÄ™sne goÅ›ciÅ‚y na wiejskich stoÅ‚ach tylko od wielkiego Å›wiÄ™ta.
Składniki:
2 kg ziemniaków
2 cebule
2 łyżki mąki ziemniaczanej
2 łyżki mąki pszennej
sól, pieprz
2 jajka
tłuszcz (olej albo smalec)
Wykonanie:
Ziemniaki obrać, umyć i zetrzeć na tarce, tak jak na placki ziemniaczane. Starte ziemniaki przeÅ‚ożyć na sitko i dobrze odcisnąć z nadmiaru wody. NastÄ™pnie dodać sól, pieprz, pokrojonÄ… w maÅ‚Ä… kosteczkÄ™ cebulÄ™, wbić jajka i wszystko razem dokÅ‚adnie wymieszać. PrzygotowanÄ… brytfankÄ™ posmarować tÅ‚uszczem, wÅ‚ożyć do rozgrzanego do okoÅ‚o 200 stopni piekarnika i piec okoÅ‚o 2 godziny. Porcja mieÅ›ci siÄ™ doskonale w keksówce, czyli blaszce prostokÄ…tnej o dÅ‚ugoÅ›ci 25 cm. Podajemy na gorÄ…co z chlebem lub kaszÄ…, a w wersji bogatszej polany sosem grzybowym lub miÄ™snym.
I te dwa dania stanowiÄ… już peÅ‚ny, tradycyjny obiad rodem z Å›wiÄ™tokrzyskiej wsi. Smaczny, bo domowy, tani, bo z podstawowych produktów a równoczeÅ›nie odmienny od wspóÅ‚czesnych, czÄ™sto wymyÅ›lnych daÅ„. Może to być również doskonaÅ‚y pomysÅ‚ dla wegetarian. Warto zatem wrócić do dawnych pomysÅ‚ów i je wykorzystać w naszej kuchni, gdzie zbyt czÄ™sto zaczyna goÅ›cić przemysÅ‚owa i niezdrowa żywność.
Zapraszam do gotowania i czekam z niecierpliwością na wasze opinie. Piszcie na adres redakcja@wici.info. Wasza Frog!
Komentarze
|